Στη βουλή κατατέθηκε την Πέμπτη το νομοσχέδιο για την αποκρατικοποίηση του Χρηματιστηρίου Αξιών Κύπρου, το οποίο ενέκρινε το Υπουργικό Συμβούλιο στη συνεδρία του που πραγματοποιήθηκε στις 4 Ιουνίου του 2025, ανοίγοντας πλέον τον δρόμο για εξεύρεση στρατηγικού επενδυτή.
Σκοπός του νομοσχεδίου με τίτλο με τίτλο «ο περί της Αποκρατικοποίησης του Χρηματιστηρίου Αξιών Κύπρου, του Κεντρικού Αποθετηρίου και του Κεντρικού Μητρώου Αξιών και Μεταφοράς του Προσωπικού του Χρηματιστηρίου Αξιών Κύπρου στο Υπουργείο Οικονομικών Νόμος του 2025», είναι η θέσπιση των απαιτούμενων διατάξεων για την αποκρατικοποίηση του ΧΑΚ, του Κεντρικού Αποθετηρίου και του Κεντρικού Μητρώου Αξιών.
Το νομοσχέδιο, ρυθμίζει τη διαδικασία πώλησης σε στρατηγικό επενδυτή των μετοχών εταιρείας ειδικού σκοπού που συστάθηκε ώστε να λειτουργήσει ως μέσο για την αποκρατικοποίηση τον ΧΑΚ.
Επίσης, ρυθμίζονται τα αρμόδια όργανα και στάδια της αποκρατικοποίησης του ΧΑΚ, η μεταβίβαση και μεταφορά εργασιών, αρμοδιοτήτων, δραστηριοτήτων, λειτουργιών, ενεργητικού και παθητικού ΧΑΚ, καθώς και η μεταφορά των μελών του προσωπικού του ΧΑΚ στο Υπουργείο Οικονομικών ή η παροχή αποζημίωσης στη βάση σχετικού σχεδίου πρόωρης εθελούσιας αφυπηρέτησης.
Το σχέδιο εθελούσιας πρόωρης αφυπηρέτησης, προβλέπει την παροχή αποζημιώσεων σε όσα μέλη του προσωπικού του Χρηματιστηρίου επιλέξουν όπως αφυπηρετήσουν πρόωρα από το Χρηματιστήριο.
Στο ΥΠΟΙΚ η διαδικασία για εξεύρεση επενδυτή
Με βάση τις πρόνοιες του νομοσχεδίου, η διαδικασία διαγωνισμού για την επιλογή στρατηγικού επενδυτή διενεργείται από το Υπουργείο Οικονομικών, εκ μέρους της Δημοκρατίας, με βάση τις αρχές της διαφάνειας και της ίσης μεταχείρισης, διασφαλίζει ζητήματα εθνικής ασφάλειας και περιλαμβάνει τα ακόλουθα στάδια:
(ί) ανοικτή πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος, η οποία θέτει ως κριτήριο για την προεπιλογή όπως τα ενδιαφερόμενα πρόσωπα εμπίπτουν πλήρως στον ορισμό του όρου «στρατηγικός επενδυτής»
(ii) αξιολόγηση των ενδιαφερόμενων προσώπων και πρόσκληση υποβολής οικονομικών προσφορών, μόνο από όσα ενδιαφερόμενα πρόσωπα αποτελούν στρατηγικό επενδυτή
(iii) επιλογή στρατηγικού επενδυτή που υπέβαλε την υψηλότερη τιμή ανά μετοχή και ανακοίνωση των αποτελεσμάτων του διαγωνισμού προς όλα τα ενδιαφερόμενα πρόσωπα
(iv) μεταβίβαση των μετοχών της εταιρείας ειδικού σκοπού στο όνομα του επιτυχόντος, κατόπιν υπογραφής σχετικής συμφωνίας πώλησης μετοχών.
Οφέλη
Όσον αφορά τα οφέλη, αναφέρεται ότι με την αποκρατικοποίηση του ΧΑΚ και την πώληση του σε ιδιώτη στρατηγικό επενδυτή, όπως ισχύει και για τα περισσότερα χρηματιστήρια τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο, αναμένεται να αυξηθεί σημαντικά το ανταγωνιστικό του προφίλ και να επιτευχθεί γρήγορη ανάπτυξη των αγορών του.
Γενικότερα αναμένεται, μέσω της αποκρατικοποίησης του ΧΑΚ, το ενδιαφέρον και η εμπιστοσύνη του ιδιωτικού τομέα προς τον χρηματιστηριακό τομέα να επανέλθει, αυξάνοντας τις δραστηριότητες του νέου χρηματιστηρίου και επιφέροντας θετικό αντίκτυπο στην οικονομία, καθιστώντας την Κύπρο ως ένα περιφερειακό κόμβο χρηματοοικονομικών υπηρεσιών.
Τις προοπτικές που διανοίγονται από την αποκρατικοποίηση του ΧΑΚ ανέλυσε πρόσφατα στο podcast «Ματιά στην Οικονομία», ο αναπληρωτής γενικός διευθυντής του χρηματιστηρίου, Νίκος Τρυπάτσας.
Όπως τόνισε, επιθυμούν την ένταξη μεγάλων εταιρειών όπως μαρίνων, πανεπιστημίων, φαρμακευτικών επιχειρήσεων και νεοφυών εταιρειών, κάτι που θα ενισχύσει σημαντικά τη συναλλακτική δραστηριότητα και τον τζίρο του χρηματιστηρίου.
Ο στρατηγικός επενδυτής, με βάση το νομοσχέδιο, σημείωσε, θα πρέπει να είναι χρηματιστήριο του εξωτερικού ή μια κοινοπραξία με χρηματιστήρια του εξωτερικού με στόχο να έρθει τεχνογνωσία και να ανοίξει περαιτέρω η αγορά.
Ανέφερε ότι το χρηματιστήριο της Κύπρου είναι από τα τελευταία που δεν έχουν ιδιωτικοποιηθεί καθώς η τάση στην ΕΕ και παγκοσμίως είναι για ιδιωτικοποιήσεις.
Ο κ. Τρυπάτσας εξέφρασε την ελπίδα μέχρι το τέλος της χρονιάς να τελειώσει η διαδικασία.
Οι χαμηλοί όγκοι και οι ζημιές οδήγησαν στην απόφαση
Το έργο της αποκρατικοποίησης του ΧΑΚ συνιστά ειλημμένη πολιτική απόφαση.
Όπως αναφέρεται στο νομοσχέδιο, δεδομένου ότι ο κύκλος εργασιών του ΧΑΚ κατά τις τελευταίες δεκαετίες, λόγω των διαφόρων οικονομικών κρίσεων που ξέσπασαν τόσο σε τοπικό όσο και σε διεθνές επίπεδο, σταδιακά άρχισε να μειώνεται και το ΧΑΚ να παρουσιάζει συνεχόμενες ζημιές, η Δημοκρατία αναζήτησε λύσεις ώστε να εξασφαλίσει τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα της χρηματιστηριακής αγοράς στην Κύπρο.
Ως εκ τούτου, το Υπουργικό Συμβούλιο, αφού έλαβε υπόψη του διάφορες επιλογές που αναλύονταν σε σχετική μελέτη που ετοίμασε ανεξάρτητος σύμβουλος για το Υπουργείο Οικονομικών, με απόφαση του στις 7 Μάϊου 2020, ενέκρινε την αποκρατικοποίηση του ΧΑΚ, ως την πιο εφικτή και συμφέρουσα προς το κράτος στρατηγική επιλογή.
Σε συνέχεια της απόφασης του Υπουργικού Συμβουλίου, το ΧΑΚ κατόπιν σχετικής διαγωνιστικής διαδικασίας προσέλαβε Συμβούλους με σκοπό, μεταξύ άλλων, τη σύνταξη νομοσχεδίου, που να ρυθμίζει όλα τα θέματα που αφορούν την αποκρατικοποίηση του ΧΑΚ.
Αφού οι σύμβουλοι του ΧΑΚ ολοκλήρωσαν τη σύνταξη του νομοσχεδίου, το νομοσχέδιο τέθηκε προς δημόσια διαβούλευση αρχές του 2024, ενώ κατά την επεξεργασία του πραγματοποιήθηκαν διάφορες επαφές μεταξύ του ΧΑΚ, του Υπουργείου Οικονομικών, των Συμβούλων του ΧΑΚ και διαφόρων κρατικών υπηρεσιών και άλλων φορέων για διάφορα επιμέρους ζητήματα που περιλαμβάνονται στο νομοσχέδιο (πχ Τμήμα Φορολογίας, Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς Ί Κύπρου, Τμήμα Δημόσιας Διοίκησης ιαι Προσωπικού, Γραφείο Εφόρου Ιδρυμάτων Επαγγελματικών Συνταξιοδοτικών Παροχών, Γραφείο Εφόρου Ελέγχου Κρατικών Ενισχύσεων κτλ).
H εξεύρεση στρατηγικού επενδυτή αποτελεί ορόσημο του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και εμπίπτει στο 7° αίτημα πληρωμής για εκταμίευση πόρων από τον Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.
Το αίτημα πληρωμής θα πρέπει να υποβληθεί στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή πριν το τέλος του 2025.
